Bedrijfsgeneeskunde – A day in the life of bedrijfsarts Boyd

Als bedrijfsarts ben je een adviseur op basis van arbeidsgezondheidskundige expertise. Je bent in staat beroepsziekten en beroepsgebonden aandoeningen te beoordelen, te begeleiden en daarover te adviseren. Tevens kun je preventieve technieken toepassen ter behoud en bevordering van het individuele arbeidsvermogen.  

De bedrijfsarts draagt de verantwoordelijkheid voor de verzuimbegeleiding en de arbozorg bij kleine en grote organisaties. Je adviseert over de aanpak van het ziekteverzuim en de verbetering van de arbeidsomstandigheden. Tevens begeleid je de re-integratie van zieke werknemers en houd je bedrijfsgeneeskundig spreekuur.

De nadruk zal echter liggen op preventie van ziekteverzuim door middel van organisatieadvies op gebied van werken aan gezondheid. Hierbij moet je denken aan preventiemaatregelen als beschermende kleding en gehoorbescherming, maar ook de begeleiding van zwangere vrouwen.

Om bedrijfsarts te worden doorloop je de opleiding 'specialisme arbeid en gezondheid -bedrijfsgeneeskunde', wat valt onder de sociaal-geneeskundige opleidingen. De opleiding is een combinatie van theoretisch en praktijkonderwijs. Aiossen worden dan ook betrokken bij het handelen in de praktijk. Het cursorisch onderwijs in de opleiding wordt verzorgd door het opleidingsinstituut. De opleiding is ingedeeld in 8 semesters met ieder een inhoudelijk thema, zoals professioneel werken, verzuim en re-integratie, verzuimbeleid en risico's in arbeid.

Wat is het grootste vooroordeel over bedrijfsgeneeskunde en klopt dit? We vroegen het Jeffrey Schaap op de KNMG Carrièrebeurs! Tekst gaat verder onder de video.

Bedrijfsgeneeskunde is een erkende vervolgopleiding. Dit betekent dat de opleiding onder toezicht staat van de twee KNMG-organen, CGS en RGS. Zij houden in de gaten wie welke opleiding volgt. Ook controleren ze of de arts in opleiding aan alle eisen voldoet om de titel te mogen voeren en of deze de titel in de toekomst mag behouden.

Mede hierdoor verandert het artsenberoep. ‘Er komt meer nadruk op functioneren van mensen: de focus verschuift van ziekte genezen naar ziekte voorkomen. Ook komen er meer interventies die erop zijn gericht om de gezondheid van een populatie te verbeteren en de kosten te beheersen’, legt René Héman uit. ‘Dat gebeurt steeds vaker via overleg en afstemming met andere zorgverleners: ­netwerkzorg om de patiënt of burger heen. Verder wordt samen beslissen de standaard: de arts is behandelaar, maar ook de coach van de patiënt bij het maken van keuzes. Nieuwe informatie­technologieën als kunstmatige intelligentie (AI), big data en ­e-health ondersteunen daarbij.’

De nieuwe visie helpt artsen ook om hun vak anders in te vullen tijdens hun loopbaan. ‘De rollen bieden meer flexibiliteit en meer mogelijkheden’, schetst de KNMG-voorzitter. ‘De arts als medicus ligt voor de hand. Maar denk ook aan de rol van duider. Met al die nieuwe technische hulpmiddelen krijgt de patiënt zelf al veel medische informatie of komen er diagnoses uit deze hulpmiddelen gerold. Als duider geef je uitleg, empathie en help je bij het maken van keuzes. De dokter die samenwerkt met andere artsen en zorgverleners bij cure, care en preventie is een partner. Terwijl anderen zich meer thuis voelen als richtinggever, waarbij je opkomt voor kwetsbaren in de samenleving. Tot slot zijn er ­artsen-vernieuwers, die hun wetenschappelijke kennis inzetten om de zorg te verbeteren.’

Voorlopers zijn er al. Zoals huisarts Shakib Sana, die de rol vervult van duider en richtinggever. Hij was bijvoorbeeld tijdens de corona-­epidemie medeoprichter van de website gezondheidskloof.nl, met toegankelijke informatie over vaccinaties. Ook ging hij maandenlang op zaterdag met vrijwilligers de wijken in om in gesprek te gaan met vaccintwijfelaars. Daarnaast maakt hij zich hard voor netwerkzorg. ‘Hoe zorgen we dat we in 2040 vaker een ziekte voor zijn en mensen niet in het ziekenhuis belanden? Dat kun je als arts niet alleen.’

Jentie Kraamer werkt als specialist ouderengeneeskunde in de eerste lijn en ziet zichzelf als partner. Ook zij is ervan overtuigd dat de arts van de toekomst werkt in een netwerk rondom de ­patiënt. ‘Met mijn bezoeken aan oudere patiënten met meerdere aandoeningen tegelijk ondersteun ik de huisarts. Ik kan echt ­dokteren: ik kijk naar wat hun ziekte betekent in hun situatie en overleg met de patiënt en andere zorgverleners over wat de best passende zorg is. Voor de één betekent dat toch een operatie, voor de ander dat we de thuiszorg beter regelen.’

Welke tips hebben de artsen voor studenten die nu hun beroepskeuze moeten maken? ‘Sta af en toe even stil bij wat je valkuilen en talenten zijn en waar je blij van wordt’, adviseert Kèren Zaccai. Shakib Sana vult haar aan: ‘Kijk naar rolmodellen die je inspireren. En of de keuze die je nu maakt, ook nog bij je past als je straks een gezin wilt of maatschappelijk actief wilt zijn naast je werk.’ Daar sluit Jentie Kraamer zich bij aan: ‘Luister ook naar de mensen om je heen. Ik wilde tijdens mijn coschappen graag op de “sneltrein” stappen naar een specialisme. Tot mijn man zei: maar past een boemeltrein, waarmee je af en toe op onverwachte plekken komt, niet veel beter bij jou? Hij had gelijk.’ 

• De opleiding duurt vier jaar.

• Het aantal opleidingsplaatsen in de bedrijfsgeneeskunde is in principe onbeperkt; het aantal wordt bepaald door de opleidingsinstellingen (arbodiensten), waar de aiossen bedrijfsgeneeskunde hun praktijkopleiding volgen.

• Het Medisch profielenboek bevat informatie over de dagelijkse praktijk van artsen uit de medische specialismen. In het onderdeel bedrijfsgeneeskunde geven artsen aan hoe hun keuzeproces is verlopen en hoe tevreden zij hiermee zijn. Verder lees je hoe deze groep artsen hun werk beleven en waarderen.

Meer lezen?

Dit artikel is eerder gepubliceerd op Arts in Spe.